Onderzoeken wijzen uit dat plantaardig eten steeds populairder wordt. Ook winkels en restaurants merken in de praktijk dat de vraag naar plantaardige opties steeds groter wordt. En dat is mooi, want het is niet alleen beter voor je eigen gezondheid, maar ook voor het dierenwelzijn en het milieu.
The greatness of a nation can be judged by the way its animals are treated
Plantaardig eten voor je gezondheid
It is health that is real wealth and not pieces of gold and silver
Gezondheid staat voor de meeste mensen hoog in het vaandel. Zeggen ze. Toch raar dat we dan zo weinig aandacht besteden aan wat we eten. Als we een nieuwe auto of wat dan ook aanschaffen, letten we goed op kwaliteit en veiligheid. Maar als het om voedsel gaat, hetgeen waar onze lichaamscellen zich uit opbouwen, zijn we ineens een stuk minder kritisch. Voedingsrichtlijnen vanuit de overheid (De schijf van vijf, die regelmatig herzien wordt vanwege nieuwe inzichten) en het grote aanbod van artikelen in de supermarkt worden klakkeloos geconsumeerd.
Bewerkt
Er wordt echter steeds meer bekend over schadelijke stoffen die aanwezig kunnen zijn in ons voedsel, vooral in bewerkte producten (pakjes, bakjes, zakjes). Vlees zoals je het in de supermarkt en in de meeste horeca gelegenheden vindt, heeft bijvoorbeeld een hoop bewerkingen ondergaan. Ga maar na: een stukje kadaver dat wekenlang houdbaar is, en toch zo’n mooie roze kleur heeft. Hoe is dat mogelijk? Als een dier in de natuur sterft, begint het direct te ontbinden en is het rottingsproces na enkele uren al goed zichtbaar (en ruikbaar).
Stresshormonen
Bij de totstandkoming van vlees ontstaan stresshormonen. Dieren voelen angst en pijn namelijk net zoals wij, en dit heeft zijn weerslag op hun lichaam. Net zoals wij lichamelijke klachten kunnen ondervinden van stress. Deze stresshormonen vind je dus ook terug in het vlees.
Chemicaliën
Daarnaast krijgen dieren in de vee-industrie dagelijks een keur aan verschillende soorten medicijnen toegediend, waaronder antibiotica, om ziekten te voorkomen. Deze chemicaliën komen ook in jouw lichaam terecht als je vlees eet. Dit kan een ernstig gevaar opleveren voor je gezondheid. Als je regelmatig kleine hoeveelheden antibiotica binnenkrijgt via vlees, raakt je lichaam daaraan gewend. Krijg je te maken met bijvoorbeeld een longontsteking of heb je voor een andere acute reden antibiotica nodig? Dan zal je lichaam er misschien niet of in veel mindere mate op kunnen reageren (resistentie). De antibiotica kan zijn werk dus niet meer goed of helemaal niet meer doen, met alle gevolgen van dien. Dit is nog maar één voorbeeld van één stof die op termijn grote negatieve impact op je gezondheid kan hebben.
Ontstekingen
Die medicatie om ziekten bij de dieren tegen te gaan wordt niet zomaar gegeven. Omdat er zo goedkoop mogelijk vlees en zuivel geproduceerd dient te worden, leven de dieren zo dicht mogelijk op elkaar, waardoor ze niet goed kunnen bewegen. Het komt vaak voor dat ze elkaar of zichzelf uit frustratie gaan verwonden. Hierdoor ontstaan botbreuken, bloedingen en ontstekingen. De ingrediënten die dit met zich meebrengt (zoals pus en etter) komen rechtstreeks in je kipfilet of plakje kaas terecht. Het is namelijk niet mogelijk om de dieren individueel te behandelen als ze met duizenden in een stal staan. Vooral in de zuivelindustrie is gebleken dat er veel pus in de melk terecht komt. Omdat uiers overmatig uitgemolken worden door machines en daardoor beschadigd raken, ontstaan hier vaak ontstekingen.
Plantaardig eten voor de dieren
If slaughterhouses had glass walls, everyone would be a vegetarian
Het dierenwelzijn is misschien wel een van de grootste beweegredenen om ervoor te kiezen geen vlees of dierlijke producten te consumeren. Een eierschandaal hier, een vleesschandaal daar… stalbranden, mishandeling en andere misstanden in de veehouderij zijn aan de orde van de dag. Gelukkig wordt dit steeds meer zichtbaar, want hierdoor krijgen we steeds meer besef van wat er met de dieren gebeurt. En zo kunnen we ook weer betere keuzes maken. Want zonder kennis heb je eigenlijk geen keuzevrijheid.
Als je de dieren die je eet zelf zou moeten doden, zou je dan nog vlees eten? Ik denk dat de meesten dat niet zouden willen of kunnen. Maar waarom betalen we er dan wel andere mensen voor?
Ook bijna niemand wil de filmpjes onder ogen zien waarin de afschuw van de bio industrie wordt blootgelegd. Gelukkig worden dit soort filmpjes steeds vaker verspreid via o.a. social media om meer awareness te creëren.
Geen wonder dus dat steeds meer mensen willen minderen met dierlijk voedsel. Al het leed is het niet waard om alleen maar even die vleessmaak te kunnen proeven (‘ja maar het is zo lekker’). Er wordt weleens gezegd dat vegetariërs en veganisten emotioneel zijn, maar in principe maken zij juist rationele keuzes mbt voeding. Vleeseters zijn de emotionele eters omdat zij alleen kijken naar hun gevoel van dat moment: ‘Ik heb nu trek in kebab dus denk ik maar even niet aan de feiten’. Of: ‘Oh nee hoor, zo’n filmpje hoef ik niet te zien, daar word ik helemaal eng van! Kan je de ham even aangeven?’
Maar zuivel is toch niet erg?
Ook van zuivelproducten wordt steeds meer bekend hoe ze tot stand komen. Veel mensen vinden het eigenlijk helemaal niet oké dat koeien steeds kunstmatig zwanger gemaakt worden, om vervolgens hun kalfjes direct na de geboorte weggevoerd te zien worden zodat wij de moedermelk kunnen inpikken. (Die kalfjes worden vervolgens ‘verwerkt’ tot kalfsvlees of nieuwe melkkoeien.) Bij koeien levert het weghalen van hun baby evenveel stress en pijn op als wanneer dat bij een ander levend wezen zou gebeuren. Dit heeft geen bewijs nodig, je hoeft alleen maar naar de natuur te kijken om het te weten. Mensenmoeders en dierenmoeders houden allemaal van hun kinderen en voeden en verzorgen ze met liefde en instinct.
Plantaardig eten voor het milieu en klimaat
There is enough for everyone’s need but not for everyone’s greed
Wist je dat voor het produceren van 1 KG vlees, wel 25 KG veevoer (voornamelijk granen en soja) en 15.000 liter water nodig is? (ja, vijftienduizend liter). Met deze grondstoffen kunnen heel wat hongerige monden in de wereld gevoed worden. Het zou dus een hoop schelen als we niet zoveel vlees aten, waardoor er meer voedsel beschikbaar komt voor andere mensen.
De uitstoot van Co2- en methaangassen door de vee-industrie is de allergrootste veroorzaker van het broeikaseffect (nog vele malen groter dan de totale transportsector bij elkaar opgeteld!)
Terwijl de regenwouden die deze zuurstof juist zouden moeten zuiveren omgekapt worden ter behoeve van nóg meer landbouwgrond om veevoer op te kunnen verbouwen.
Wat is het verschil tussen vegetarisch, plantaardig en veganistisch / vegan?
Be the change you want to see in the world
Een vegetarische of veganistische lifestyle is natuurlijk allang niet meer voorbehouden aan de geitenwollensok. Tegenwoordig is het zelfs een ware ‘food trend’ om vega(n) te eten, en ook verstokte vleeseters kiezen steeds vaker voor een vleesvrij alternatief, al is het maar part-time. Er zijn inmiddels allerlei termen ontstaan om de verschillende levensstijlen mee aan te duiden. Ik zet ze voor je op een rijtje:
- Een flexitariër kiest er bewust voor om vlees (en vis) regelmatig in te ruilen voor een vegetarische of veganistische maaltijd. Ze kiezen er bijvoorbeeld voor om een paar keer in de week vegetarisch te koken, alleen in het weekend vlees te eten, of alleen als ze buiten de deur eten.
- Als pescotariër eet je vegetarisch maar nog wel vis. Eigenlijk alleen geen vlees dus.
- Als vegetariër beperk je je tot het laten staan van vlees en vis. Zuivelproducten en eieren worden nog wel gegeten.
- Iemand die een plantaardig diëet volgt, laat alle dierlijke producten staan. Dat betekent dat het voedingspatroon geheel bestaat uit plantaardige ingrediënten. Dus geen vlees, vis, zuivelproducten en ook geen ei.
- Een veganist / vegan trekt deze principes verder door in zijn levenswijze en zorgt niet alleen dat voeding niet van dierlijke afkomst is, maar zal bijvoorbeeld ook geen leer, bont en wol dragen. Ook gebruiken ze geen andere producten die ten koste zijn gegaan van dieren, of dierlijke ingrediënten bevatten. Denk hierbij aan cosmetica producten die op dieren getest zijn of dierlijke stoffen bevatten.
Meer weten?
Hier vind je een overzicht van een aantal van de bronnen die mijn kennis en standpunten over dit onderwerp hebben ontwikkeld:
Documentaires:
- What the health (gratis op Netflix)
- Cowspiracy (gratis op Netflix)
- Forks over Knifes (gratis op Netflix)
- Our daily bread
Boeken
- Een pleidooi voor echt eten, Michael Pollan (originele titel: ‘In defense of food’)
- Dieren eten, Jonathan Saffran Foer (originele titel: ‘Eating Animals’)
- Het gelijk van de dieren, het geluk van de mensen, Marianne Thieme
- Beter met voeding, Mia Tjioe-America
- De complete gids voor de macrobiotische keuken, Aveline Kushi en Alex Jack
- De macrobiotische weg, Michio Kushi
Educatie
- Opleiding tot Natuurvoedingskok en -therapeut, Gimsel Academy Rotterdam